خاک برداری

خاکبرداری و خاکریزی به مجموعه کارهایی گفته می‌شود که برای آماده ‌سازی زمین برای ساخت راه، ساختمان و فعالیت‌های عمرانی انجام می‌شوند و معمولا همراه با خاک‌برداری، جابجایی خاک می‌باشد.

انواع مختلف تجهیزات مانند لودر، بولدوزر، بیل مکانیکی و سایر ماشین‌آلات وجود دارد که می‌تواند در فرایند خاکبرداری و گودبرداری مورد استفاده قرار گیرد. عملیات خاکبرداری صرف نظر از اینکه چگونه و کجا صورت می‌گیرد شامل همه اقداماتی می‌شود که به منظور هموار کردن یعنی از بین بردن پستی و بلندی‌های موجود در زمین مورد نظر صورت می‌گیرند.

از قابلیت‌های بیل مکانیکی می‌توان به نصب چکش (پیکور) که بسیار پرکاربرد است و نصب مته، سنگ جت، قیچی فلزبر، چنگک، گراپ و دیگر ادوات اشاره کرد. نصب چکش هیدرولیکی یا پنوماتیک به جای باکت این دستگاه، این امکان را فراهم می‌کند که سطوح و حجم‌ها سنگی یا بتونی را که بنا به دلایلی نمی‌توان با مواد منفجره یا کمپرسور تخریب کرد، به‌وسیله مجموعه این دو وسیله (بیل و چکش) تخریب نمود.خاکبرداری حداکثر تا عمق ۶۰ سانتیمتر زمین ادامه می‌یابد و اگر عمق از این مقدار بیشتر شود با عملیات گودبرداری مواجه خواهیم بود.

بیل مکانیکی از جمله رایج‌ترین و بهترین ماشین آلات ساختمانی در اجرای عملیات خاکبرداری در هر مقیاس و زمینی است. در ادامه به بررسی مراحل و چگونگی اجرای این عملیات پرداخته‌ایم.

چرا از بیل مکانیکی استفاده کنیم؟

بیل‌های مکانیکی انواع مختلفی دارند و استفاده از هر یک از آن‌ها طبق شرایط خاصی صورت خواهد گرفت. صرف نظر از این که از چه بیل مکانیکی استفاده می‌کنیم، این ماشین آلات تخصصی ساختمانی قادر هستند که عملیات‌هایی مانند خاکبرداری را به بهترین شکل در کمترین زمان ممکن اجرا کنند. از طرفی هم نیاز به نیروی انسانی را به حداقل می‌رسانند و خود این موضوع می‌توانند از خطرات و آسیب‌های احتمالی نیروی انسانی بکاهد.

انواع بیل مکانیکی از نظر چرخ

انواع بیل مکانیکی عبارتند از:

بیل مکانیکی چرخ زنجیری و بیل مکانیکی چرخ لاستیکی که هر کدام متناسب با نوع محل کاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرد مانند محیط‌های کوهستانی، شهری، بیابانی و …

شرایط پروژه برای انتخاب بیل مکانیکی

جنس زمین

جنس زمین دیگر فاکتوری است که انتخاب نوع بیل مکانیکی مورد استفاده در عملیات خاکبرداری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمین‌ها بسته به جنس خود می‌توانند نرم یا سفت‌ باشند. بیل مکانیکی چرخ لاستیکی و بیل مکانیکی زنجیری تو نوع اصلی بر اساس چرخ هستند. استفاده از بیل مکانیکی زنجیری بیشتر در مناطق دارای خاک‌های نرم و سست دیده می‌شود ولی خب از آن‌ها می‌توان در خاک‌های سفت و سخت هم استفاده کرد.

شیب زمین

بر اساس شیب زمین از انواع خاص بیل مکانیکی استفاده می‌کنند. بسیاری از انواع بیل‌های مکانیکی دارای بازوهایی هستند که به آن‌ها توانایی کار در زمین‌های با شیب زیاد را می‌دهد.

مراحل خاک برداری با بیل مکانیکی

• مرحله اول از فرایند خاکبرداری با بیل مکانیکی بررسی شرایط پروژه و امکان‌پذیر بودن استفاده از ماشین آلات بزرگی مانند بیل مکانیکی است. اینکه در برخی از پروژه‌ها ساختمانی به دلایلی مختلفی نمی‌توان از بیل مکانیکی استفاده کرد بر کسی پوشیده نیست.
• در مرحله بعدی نوبت به انتخاب کردن نوع بیل مکانیکی است. مهندسان بعد از بررسی‌های زمین و شرایط خاک بر پروژه نوع خاصی از بیل مکانیکی را در پروژه به کار می‌گیرند.
• بعد از انتخاب نوع بیل مکانیکی باید به سراغ فراهم کردن شرایط لازم برای حضور بیل مکانیکی در پروژه رفت. این فرایند می‌تواند شامل پاک‌سازی زمین از درختان و یا گیاهان مانع برای فرایند خاکبرداری باشد. از طرفی هم لازم است که سطح زمین برای ساختن و انتقال مواد و خاک‌های غیر لازم به خارج از پروژه آماده باشد.
• در مرحله آخر هم با برقراری شرایط و آمادگی مورد نظر، بیل مکانیکی طبق رویکردهای از پیش مشخص شده شروع به کار می‌کند.