بولدوزر یکی از تجهیزات ساختمانی سنگین هستند که عمدتاً در ساخت جادهها جهت حفر، خاکبرداری، تراز کردن خاک و یا حمل آوار مورد استفاده قرار میگیرند.
در قدیم بیشتر این دستگاهها شبیه تراکتور بودند. کشاورزان از آن برای شخم زدن مزارع خود استفاده میکردند. اما اکنون، با بسیاری از اصلاحات ظاهری و عملکردی مانند چرخهای زنجیری، به ماشینآلاتی مفیدتر تبدیل شدهاند. آنها دارای تیغههای بزرگ و سنگین در قسمت جلویی خود هستند که خاک و مصالح ساختمانی دیگر را با فشار به جلو هُل میدهند. بولدوز به دستگاهی غیرقابل اجتناب در صنعت عمرانی و پروژههای مختلف مهندسی تبدیل شده است
در تعریف عام بلدوزر تراکتوری است که در جلوی آن تیغه استفاده شده و ماشینی خودگردان با چرخ لاستیکی یا چرخ زنجیری ، با تجهیزاتی که دارای ملحقاتی باقابلیت تنظیم از نظر حجم می باشند که مواد را حین حرکت ماشین، به سمت جلو برده، می کَند، جابجا کرده و یا تسطیح می کند و یا دارای ملحقات سوار شونده هستند،که صرفا برای هل دادن یا کشیدن، نیرو وارد می کنند.
از بولدوزر ها عمولاً برای عملیات های خاکی در فواصل کوتاه استفاده می شود که به این فاصله ،فاصله عملیاتی می گویند. حداقل استفاده در فاصله عملیاتی برای این نوع ماشین الات ۸ متر و حداکثر آن ۱۰۰ متر می باشد.
گاهی اوقات نوع خزنده به عنوان «بولدوزر زنجیری» شناخته میشود که بیشتر به تراکتور شبیه است. این دستگاه برای جابهجایی مواد سنگین از یک منطقه به منطقه دیگر استفاده میشود. همچنین برای عبور از زمینهای متراکم و غیرمسطح بسیار ایدهآل است زیرا حالت خزنده به حرکت آن در این زمینها کمک میکند. خزندههای بزرگتر دارای برآمدگیهایی هستند که در خُرد کردن و پاکسازی زمینهای متراکم کاربرد دارند.
این ماشینآلات ساختمانی گاهی اوقات به عنوان «بولدوزر تایر» شناخته میشود و معمولاً از نوع خزندهها بزرگتر است. نوع چرخدار نسبت به خزنده مانور بیشتری دارد، زیرا تایرهای پلاستیکی آن عملکرد کلی بهتری را در اختیار راننده قرار میدهند. همچنین فرمان هیدرولیکی مفصلی دارد و در یک محور کوچکتر حرکت میکند. این دستگاه همچنین برای استفاده در زمینهای نرم یا حساس ایدهآل است، زیرا تایرها نسبت به زنجیریها حرکت ملایمتری دارند.
این دستگاه کوچکتر بوده و به عنوان «بولدوزر کامپکت یا مینی دوزر» شناخته میشود. مینی دوزر برای پروژههایی که نیاز به قدرت مانور بیشتر و تطبیقپذیری بالاتر است کاربرد دارد. به دلیل کوچک بودن این ماشین میتوان از آن در بیشتر پروژههای ساختمانی استفاده کرد.
ساخت جادهها: اولین قدم برای ساخت جاده، برداشتن خاک سطحی است. این بسیار حائز اهمیت است، زیرا خاک سطحی حاوی مقادیر زیادی رطوبت و خاکهای آلی است. این برداشت از خاک سطحی به پایداری جاده کمک میکند. به راحتی میتوان با کمک بولدوزر، خاک سطحی را کنار زد.
تخریب ساختارهای غیر ضروری قدیمی: یکی دیگر از کاربردهای مهم بولدوزرها، عمل تخریب ساختارهای قدیمی است. میتوان با استفاده از یک بلدوزر بزرگ، یک ساختمان را به سرعت خراب کرد. بولدوزرهایی که برای تخریب استفاده میشوند شامل یک کابین قدرتمند برای محافظت از راننده در برابر هر نوع آسیبی هستند. بعد از تخریب حتی میتوان با این ماشین کل منطقه را مسطح کرد.
جابجایی مقادیر زیادی خاک: بولدوزرها برای حمل مقادیر زیادی خاک نیز مورد استفاده قرار میگیرند. این کار میتواند با استفاده از تیغه دستگاه انجام شود. همچنین لازم نیست از «بیل مکانیکی» برای جابهجایی خاک استفاده کنید. از بیل مکانیکی بهتر است برای تراشنهها یا دیوارهای گودبرداری استفاده شود.
برای اهداف ساختوساز: بولدوزرها اهداف کاربردی مختلفی دارند. بسیاری از پروژههای بزرگ ساختمانی نیاز به کار مقدماتی گسترده دارند که کارگران میتوانند با کمک بولدوزرها آنها را به راحتی انجام دهند. ناگفته نماند، به راحتی میتوان پوشش گیاهی را برای حفر گودال از بین برد.
برای پاکسازی پایگاه دشمن: ارتشها از بولدوزر برای پاکسازی پایگاههای دشمنان و سایر زیرساختهای آن استفاده میکنند. با بلدوزرهای زرهی، از حملات دشمنان ایمن میمانند.